Masovno izumiranje

Masovno izumiranje je pojam za događanje naglog smanjenje broja živih vrsta na Zemlji, u geološki relativno kratkom periodu. Prema fosilnim podacima to nisu preživjeli ni mnogu sisari, ptice, gmizavci, vodozemci, ribe, beskičmenjaci). Preko 97% svih vrsta koje je ikada živjelo na ovoj planeti do sada je izumrlo, pri čemu se to nije dešavalo u jednakim intervalima. Prema fosilnim dokazima, oko dva do pet taksonomskih porodica morskih beskičmenjaka i kičmenjaka izumre svakih milion godina.^[1] Za procjenu stope izumiranja, obično se uzimaju fosili morskih organizama, zato što su svestraniji i pokrivaju veći vremenski interval od fosila kopnenih životnih formi. Planetu dijeli otprilike procijenjenih 10 miliona vrsta.

Otkad je počeo život na Zemlji, bilo je nekoliko masovnih izumiranja koje je prekoračilo prosječnu stopu izumiranja. Na prijelazu krede u tercijar, prije 65 miliona godina, desilo se masovno izumiranje koje je privuklo najviše pažnje i postalo najpoznatije zbog istrebljenja dinosaura. U zadnjih 540 miliona godina dogodilo se pet masovnih izumiranja, u kojima je nestalo oko 50 % životinjskih vrsta; najmasovnije izumiranje dogodilo se prije 251 milion godina, kada je, prema procjenama fosiliziranih dokaza, izgubljeno oko 96% tadašnjeg života u moru, dok je na kopnu nestalo više od tri četvrtine svih živih bića; to ukazuje na mogućnost da uzrok izumiranja vjerovatno nije bio vezan isključivo za događaj na kopnu. Pretpostavlja se da je bilo i nekoliko izumiranja i tokom arhaika, ali prije fanerozoika nije bilo životinja s čvrstim skeletom i drugim strukturama koje su mogle ostavili fosilne tragove.

Procjene o broju masovnih izumiranja u zadnjih 540 miliona godina kreću se od pet do više od dvadeset, ovisno o tome koji se kriteriji uzimaju pri procjeni masovnosti nestajanja taksona.

1. ^ Raup, D. & Sepkoski, J. (1982). "Mass extinctions in the marine fossil record". Science 215: 1501–1503